Barak met worstelaars

Vervaardiger:

Henri Evenepoel (peintre)

Periode:

n/a

Datering:

1898

Instelling:

Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen

Type:

schilderij, painting en peinture

Subtype:

schilderij

Materiaal:

doek[drager]

Onderwerp:

Genrestukken

Dimensies:

45,2 × 55 cm

Inventarisnummer:

2216

Beschrijving:

Henri Evenepoel schilderde ‘le grand train de la vie de Paris (de grote trein van het Parijse leven)’. Ongefilterd, ‘pris sur le vif (uit het leven gegrepen)’, zoals hij het zelf omschreef. Daarom is Evenepoel, naar de geest van Charles Baudelaire, een ‘peintre de la vie moderne’ zoals Henri de Toulouse-Lautrec, Jules Chéret, Edouard Manet, Louis-Henri Forain of Edgar Degas, kunstenaars met wie hij een sterke verwantschap voelde. Evenepoel zette net zo goed het mondaine leven van de Parijse bourgeoisie in de verf als het dagelijkse bestaan van de hardwerkende arbeider. Barak met worstelaars is de weergave van een spektakelstuk tijdens een Parijse foire, met vechtjassen die zich voorbereiden op de strijd. Evenepoel verbeeldt het gevoel van gespannen verwachting: een van de worstelaars trekt zijn bovenkleding uit, terwijl de andere met zijn schoenen in de weer is. De intensiteit van de compositie wordt opgebouwd door het kikvorsperspectief, de twee diagonale perspectieflijnen die abrupt worden afgebroken door het in grove, brede vlakken weergegeven foorkraam én de witgrijze verflaag die elke doorkijk naar het achterliggende landschap wegvaagt. Het ankerpunt van de scène is het felrode kleurvlak dat als een doek over het kraam hangt. Die smeuïge rode kleur, een handelsmerk van Evenepoel, heeft een echo in de kledij van de zittende worstelaar en wordt ook afgezwakt geciteerd in de kledij van een toeschouwer. Het lyrische rood en de brede vlakken structureren de compositie en kunnen wijzen op Evenepoels fascinatie voor het werk van Manet, die hij bewonderde om de ‘pâte truculente, d’une finesse de ton, d’une simplicité de facture, d’une vie dont on a peine à se faire une idée’. Over dat krachtige rode coloriet schreef Evenepoel aan zijn vader dat hij zich ‘op die momenten herinnerde een Vlaming te zijn (…) zij die hebben gehouden van de romantische kleur, ervan hebben gegeten zoals men zegt, zijn ongevoelig voor de koude schoonheid (…) in strijd met de Italianen die bewonderenswaardige dessinateurs de style zijn, maar geen liefhebbers van de pâte.’ De Belgische schilders die Evenepoel konden bekoren waren: Henri De Braekeleer, Henri Leys, Charles Degroux en Alfred Stevens. Voormalig hoofdconservator van het KMSKA Walther Vanbeselaere schreef daarom dat in Evenepoels oeuvre ‘de menselijke klank, de neerdrukkende misère, naar de aard van Degroux, nog in menig werk zou naklinken, tot in de "Worstelaarsbarak" van 1898 toe’. De belangrijkste Parijse leermeester van Evenepoel, de symbolist Gustave Moreau, vertelde zijn leerling ooit dat hij vanwege zijn coloristische voorliefde wel ‘Spaans bloed in de aderen’ moest hebben, maar dat hij niet al te schatplichtig mocht blijven aan het werk van Henri Leys. Ook Henri Matisse, een studiegenoot in het atelier van Moreau, herinnerde zich lang na het vroegtijdige overlijden van Evenepoel diens ‘buitengewoon coloristische talent’. In januari 1897 en nog eens in februari 1898 stelde Evenepoel voor om Barak met worstelaars naar de Sécession in München te sturen. Daardoor rijst de vraag of er een tweede schilderij was met dezelfde titel. Of ging het om een en hetzelfde werk dat in 1898 van een datum werd voorzien?

Iconclass:

31A231 staande figuur