De gendarmen

Vervaardiger:

Ensor, James (etchers)

Periode:

n/a

Datering:

1888

Instelling:

Museum voor Schone Kunsten Gent

Type:

prenten, estampes en prints (visual works)

Subtype:

ets, eau-forte en etching

Materiaal:

papier, papier en paper

Onderwerp:

fantastische kunst, art fantastique en fantastic art

Dimensies:

h 179 mm
b 238 mm

Inventarisnummer:

1998-B-55-1

Beschrijving:

De ets “De gendarmen” wordt in verband gebracht met het schilderij “Het laatste eerbetoon aan de graven van Egmont en Hoorne” van Louis Gallait (Doornik, Museum voor Schone Kunsten), een van de belangrijkste icoonschilderijen uit de Belgische romantiek. Uit het schilderij nam Ensor het bed over met de twee liggende figuren. Ook de plaatsing van de omstaanders in de prent lijkt te verwijzen aan het romantische schilderij. De directe aanleiding voor de ets was echter de vissersopstand tegen de Engelse vissers in Oostende uit 1887. In de prent koos Ensor duidelijk de kant van de onderdrukten, en protesteerde hij heftig tegen de terreur van de gewapende gendarmen. Ensors visie staat dus diametraal tegenover de enigszins emotieloze hulde die Gallait aan een hoogtepunt uit de vaderlandse geschiedenis bracht. De prent “De gendarmen” verwijst naar de tekening “De staking”, ook bekend als “De slachtpartij onder de Oostendse vissers”, uit 1888 (Antwerpen, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, inv. 1888). Ensor werkte in 1892 het thema van “De gendarmen” verder uit in een schilderij (Oostende, Mu.ZEE, inv. 1950/160).

Iconclass:

31A71 man
31A236 liggende mannelijke figuur
31E de dood van een menselijk wezen
61B2 mannelijke historische figuren (portretten en scènes naar het leven)
61B2(LAMORAL, COUNT OF EGMONT) historische figuur (LAMORAAL, GRAAF VAN EGMONT)
61B2(PHILIP DE MONTMORENCY, COUN historische figuur (FILIPS VAN MONTMORENCY, GRAAF VAN HOORNE)
44C41 staking (politieke demonstratie)
44F revolutie, revolte, opstand
44C4 politieke demonstratie
43C128 visser
44G22 politie
41D221(BEARSKIN HAT) hoofddeksel: berenmuts
45C16(RIFLE) vuurwapens: geweer
45C14(BAYONET) wapens met een steel, met een handvat (om te slaan, hakken, stoten): bajonet
45C13(SABRE) houw- en steekwapens: sabel
61E(OSTEND) namen van steden en gemeenten (OOSTENDE)
52A44 fantasie, capriccio
52A4 verbeelding