De Man van Smarten

Vervaardiger:

van Heemskerck, Maarten (painters (artists))

Periode:

n/a

Datering:

1532

Instelling:

Museum voor Schone Kunsten Gent

Type:

schilderingen, peintures, paintings (visual works) en Decretaal beschermd topstuk

Subtype:

olieverfschilderijen, peintures à l'huile en oil paintings (visual works)

Materiaal:

olieverf, peinture à l'huile, oil paint, paneel, panneau en panel

Onderwerp:

religieuze symboliek, symbolique religieuse en religious symbolism

Dimensies:

h 84.2 cm
b 72.5 cm

Inventarisnummer:

S-53

Beschrijving:

Op dit schilderij is Christus afgebeeld als Man van Smarten, omgeven door twee engelen. Dit thema was bijzonder geliefd tijdens de middeleeuwen en de renaissance. Doorgaans speelt deze scène zich af bij het graf. Hier zit Christus echter op een wolk, wat mogelijk verwijst naar zijn Hemelvaart. Het ongewoon felle koloriet op de achtergrond, de complex gedraaide houdingen en de verkortingen in het monumentale lichaam van Christus verlenen het tafereel een sterke dramatische expressie. In een plaquette boven Chistus’ hoofd lezen we een citaat uit het Johannesevangelie: ECCE REX VESTER (Ziedaar uw koning). Daaronder staat het monogram van de schilder MH en het jaartal 1532. Dit paneel, dat naar alle waarschijnlijkheid afkomstig is uit de Sint-Corneliuskerk in Machelen, is een vroeg werk van zijn hand. Het is geschilderd in het jaar dat Van Heemskerck naar Rome vertrok. Tijdens een verblijfsperiode van vier jaar maakte hij er zich de beeldtaal van de antieken eigen.

Iconclass:

73D73 Man van Smarten, Imago Pietatis, Erbärmbild, Schmerzensmann
73 Nieuwe Testament
11D Christus
11D3 Christus als volwassene
73C publieke leven van Christus: vanaf zijn doopsel tot de Passie
73D passieverhaal, lijdensverhaal van Christus
11D351 de lijdende Christus (met doornenkroon, het hoofd doorgaans zijwaarts gericht)
11B3222 Christus toont zijn wonden
73D7332 Man van Smarten ondersteund of vergezeld van rouwende engelen, zgn. ‘engelpiëta’
11G engelen
73D723 Christus beweend door engelen
56BB1 pijn, smart, rouw, verdriet; 'Dolore, 'Dolore di Zeusi' (Ripa)
31B62141 tranen
31B6214 huilen
49L8 inscriptie, opschrift
44B192 scepter, staf (symbool van soevereiniteit)
73D6712 lendendoek ~ bijzonderheden uit kruisigingstaferelen
31A4632 infecties en wonden
31A534 baard
41B32 toorts