Christ Carrying the Cross

Creator:

Bosch, Jheronimus (painters (artists))

Period:

n/a

Date:

ca. 1510 - ca. 1516

Institution:

Museum voor Schone Kunsten Gent

Type:

schilderingen, peintures, paintings (visual works), and Decretaal beschermd topstuk

Subtype:

olieverfschilderijen, peintures à l'huile, and oil paintings (visual works)

Material:

olieverf, peinture à l'huile, oil paint, paneel, panneau, and panel

Subject:

religieuze symboliek, symbolique religieuse, and religious symbolism

Dimensions:

h 76.7 cm
b 83.5 cm

Object number:

1902-H

Description:

De kruisdraging behoort tot het latere werk van Jheronimus Bosch. In deze intrigerende compositie, waarin het gevecht tussen goed en kwaad het centrale thema vormt, lijkt elk gevoel van ruimte weggelaten. Een dynamische massa van boosaardige tronies omstuwt het hoofd van Christus. Hoewel het werk in eerste instantie chaotisch lijkt, is de opbouw van het schilderij echter strikt opgevat: het hoofd van Christus ligt precies op de kruising van twee diagonalen. De balk van het kruis vormt de ene diagonaal, met links boven de figuur van Simon van Cyrene en rechts onder de slechte moordenaar. De andere diagonaal verbindt de afdruk van het gelaat van Christus op de zweetdoek van Veronica onderaan links met de goede moordenaar bovenaan rechts die wordt belaagd door een gemene kwakzalver of farizeeër en een boosaardige monnik. Met deze laatste alludeert Bosch op het godsdienstfanatisme van zijn tijd. De groteske koppen herinneren aan de maskers die gebruikt werden tijdens de passiespelen, maar ook aan de karikaturen van Leonardo da Vinci. Het zacht gemodelleerde gelaat van Christus daarentegen drukt sereniteit uit. Hij is de Lijdende, die, door iedereen verlaten, het kwade op de wereld overwint. Die voorstelling past volledig bij het gedachtegoed van de lekenbroederschappen, waartoe ook Bosch behoorde. Hoewel het auteurschap van het schilderij ter discussie staat, blijft dit schilderij ongetwijfeld een van de meest hallucinante scheppingen uit de Westerse kunstgeschiedenis.

Iconclass:

73 New Testament
11D Christ
11D3 Christ as adult
73C public life of Christ: from his baptism until the Passion
73D41 carrying of the cross: Christ bearing the cross, alone or with the help of others (e.g. Simon the Cyrenian)
73D82(CROSS) cross ~ instruments of the Passion
73D82(CROWN OF THORNS) crown of thorns ~ instruments of the Passion
11HH(VERONICA) Veronica; possible attributes: 'Sudarium' (veil with the image of Christ)
11D3121 'Vera Icon', held up by Veronica
57A Good and Bad Behaviour, Moral Qualities
45D313 private soldier
45C19(SHIELD) protective weapons: shield
45C221 helmet
41D221 head-gear
41D221(HAT) head-gear: hat
31A534 beard
31A5341 moustache
41D266 ornaments, jewels
31B62 morphology of facial expression
31B6212 looking downwards
31B6213 looking sideways
31B62322 grimacing
31B62322(+3) grimacing (+ sideview, profile)
31B6215 frowned eyebrows
31B6216 lifted eyebrows
31B6217 eyes closed
31B6232 mouth slightly open
31A255 postures and gestures of hand and fingers
31A25552 index finger forwards, pointing, indicating
44G511 murderer
44G5 criminals