Torsions Mobilo-Static

Vervaardiger:

Walter Leblanc (peintre)

Periode:

n/a

Datering:

(1967)

Instelling:

Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen

Type:

assemblage, assemblage en assemblage

Subtype:

schilderij

Materiaal:

plastic

Onderwerp:

Abstract

Dimensies:

121 × 120 cm

Inventarisnummer:

3140

Beschrijving:

In 1959 introduceerde Walter Leblanc de ‘torsievorm’ als belangrijkste beeldend element in zijn systematische en seriële artistieke praktijk. Aanvankelijk integreerde hij in elkaar gevlochten katoenen draden in geometrische configuraties om zijn monochrome en minimalistische schilderijen een geordend driedimensionaal karakter te geven. Hij gebruikte ook zandkorrels om extra structuur en textuur toe te voegen. Met de Twisted Strings en het gebruik van zand sloot hij aan bij internationale neoconstructivistische tendensen. Leblanc nam deel aan manifestaties van de Duitse ZERO-beweging, sloot zich aan bij de Nouvelle Tendance, was medeoprichter van de Antwerpse G58-beweging en experimenteerde met opart en kinetische kunst. Zo gebruikte hij vanaf 1967 gedraaide polyvinyllinten in een modulaire reeks werken met de titel Torsions Mobilo-Static. Dit werk is daar een voorbeeld van. Deze vierkantige versie bestaat uit twee gespiegelde delen. Het horizontale karakter van beide delen staat in contrast met de verticaal opgespannen polyvinyllinten die boven en onder andersom rond hun as draaien. Elk lint telt twee torsies die zowel de witte en blauwe zijde als de monochroom zwarte ondergrond zichtbaar maken. Het samenspel van de evenwijdige kleurlinten, torsies en ondergrond visualiseert in zijn geheel een statische beweging, ‘een virtuele beweging van de draaiing’ die optisch wordt geactiveerd wanneer de toeschouwer zich langs het kunstwerk beweegt. Het uitzicht van deze ritmische oppervlakken varieert naargelang van de positie van de kijker. Het resultaat is een veranderende optische ervaring van vibraties en gefractioneerde licht- en kleurcontrasten. De kunstenaar zelf verwoordde de beleving van het werk als volgt: ‘Le jeu structural mobile se place entre le cerveau et le cœur et établit l’équilibre entre la réflexion et l’intuition’ ‘Het werk staat volledig in functie van de visuele waarneming – op(tical) art –, en kan eerder als esthetisch voorstel dan als kunst beschouwd worden,’ meende Leblanc. Om de visuele communicatie tussen kijker en werk zoveel mogelijk te objectiveren schakelde de kunstenaar zichzelf als het ware uit. Daarom worden de Torsions Mobilo-Static vooral gekenmerkt door een industriële, functionele esthetiek en de afwezigheid van een persoonlijke ‘écriture met verf, zoals bijvoorbeeld de verftoets in de schilderkunst van Van Gogh’. Dit verklaart ook het gebruik van neutrale niet-kleuren als wit en zwart, en van primaire kleuren als blauw, rood en geel, die enkel als ‘signaal’ fungeren, bijvoorbeeld ter verduidelijking van het richtingsverschil van de torsies. De Torsions Mobilo-Static hebben de neiging uit het beeldvlak te treden. Het zijn tableaus die dankzij de expliciete ‘torsievormen’ de ruimte activeren. De kunstenaar verklaarde opnieuw: ‘De metamorfose van vlak tot ruimtelijk element gebeurt door een roterende kracht die visueel het rechtlijnig parallellisme van de vlakke strook vervormt tot convergerende gebogen lijnen in de ruimte. Door verdraaiing is men van evenwijdige begrenzing in één vlak overgegaan tot evenwijdige begrenzing om een as, dus in de ruimte.’ Leblanc categoriseerde dergelijke werken onder de noemer ‘Anti-Peinture’: tableaus die de ruimte veroveren zonder beeldhouwwerken te zijn.

Iconclass:

0 abstracte, non-figuratieve kunst