Trompe-l’oeil: brievenbord met zandloper, scheermes en schaar

Vervaardiger:

Gijsbrechts, Cornelis Norbertus (painters (artists))

Periode:

n/a

Datering:

ca. 1664

Instelling:

Museum voor Schone Kunsten Gent

Type:

schilderingen, peintures, paintings (visual works) en Decretaal beschermd topstuk

Subtype:

olieverfschilderijen, peintures à l'huile en oil paintings (visual works)

Materiaal:

olieverf, peinture à l'huile, oil paint, doek, toile en canvas

Onderwerp:

stillevens, nature morte en still lifes

Dimensies:

h 101.9 cm
b 83.4 cm

Inventarisnummer:

1911-HJ

Beschrijving:

De trompe-l’oeil is een apart en bijzonder populair genre, vooral in de Noordelijke Nederlanden. Met louter plastische middelen, zoals perspectief, lichteffecten en stofsuggestie, wil de kunstenaar een illusie van de werkelijkheid scheppen. Hij wedijvert met de realiteit en slaagt er bijna in de grens tussen die realiteit en zijn kunst op te heffen. Behalve een vermelding in 1659 als meester van de Antwerpse Sint-Lucasgilde zijn van Cornelis Gijsbrechts weinig biografische gegevens bekend. Hij schilderde enkel stillevens en trompe-l’oeils. Zijn vierjarig verblijf aan het Deense hof betekende een hoogtepunt in zijn carrière als trompe-l’oeilschilder. De twee werken met een voorhang in spiegelbeeld zijn vermoedelijk pendanten. Hier zijn de vanitassymbolen heel duidelijk aanwezig: de dansmeesterviool, de hoorn, de lege lijst, de zandloper, de almanak, het pistool verwijzen naar de ijdelheid van aardse genoegens en naar de vergankelijkheid van het leven. Pronkstilleven in een openstaande kast wordt eveneens aan Gijsbrechts toegeschreven. Het werk behoort tot een apart genre binnen zijn illusionistische stillevens, de zogenaamde trompe-l’oeilkasten. Het schilderij toont een geopende pronkkast waarin zilverwerk staat uitgestald.

Iconclass:

41E stilleven met diverse voorwerpen
41E2 trompe l'oeil
46E221 brief, envelop
41E stilleven met diverse voorwerpen
41A421 gordijnen
23U1 kalender, almanak
49L641 papier (schrijfmateriaal)
49L5 schrijfinstrumenten
23U22 zandloper
49L511 ganzenveer
49L63 pennenmes
49L651 zegelwas
47D8(SCISSORS) gereedschap, hulpmiddelen, werktuigen ~ ambacht en industrieën: schaar
49L65 zegel, stempel
47D8(ROPE) gereedschap, hulpmiddelen, werktuigen ~ ambacht en industrieën: touw